‘En az 30-40 dakika muayeneye ayrılmalı’

HANDE ATILGAN Ankara – Geçen temmuz ayında uygulamaya konan ve 1 yılını doldurmak üzere olan “Çok Yönlü Yaşlı Değerlendirmesi”ne atıfta bulunulan çalışmada, ihmal ve istismardan kapsamlı fiziksel muayeneye bütün detaylar belirlendi. Kapsamlı geriatrik değerlendirmenin faydalarına dikkat çekilen çalışmada, şu başlıklara vurgu yapıldı:

“Yaşlının tüm sorunlarının tek merkezde çözülmesi, yaşlı bireylerde tanıda atlanabilecek hastalıkları ortaya çıkarmak, günlük yaşam aktivitelerinde bağımlı olmayı azaltmak, bakım masraflarının ve sağlık harcamalarının azaltılması, gerektiğinde sosyal destek verilmesi, hayat kalitesinin arttırılması, sağlıklı yaşam süresinin uzatılması.”

İhmal ve istismar

Öz bakımı bozulan yaşlılar için “ihmal ve istismar” ihtimalinin mutlaka değerlendirilmesi gerektiği belirtilen çalışmada, “Hasta bakımevinde veya bir yakının ve/veya bakıcının yanında kaldığı halde öz bakımı bozulmuş ise ihmal konusunda şüphemiz daha fazla olmalıdır. Bakım verenlerin katkıları dikkatle sorgulanmalıdır. Korkmuş, tedirgin konuşan, konuşmakta zorlanan vücudunda yara ve morarmalar olan hatta kırık ile başvuran yaşlı da istismar açısından değerlendirilmelidir. İhmal ve istismar edilen yaşlı, sosyal hizmet uzmanı ve güvenlik birimlerine bildirilmelidir” dendi.

Nörolojik muayene şart

Çalışmaya göre; fiziki muayene mutlaka nörolojik muayeneyi de kapsamalı. Hastaya yalnızca amaca yönelik sorular sorulup, anlayıp anlamadığı da teyit edilmeli. Geçmişteki tanılar, tedaviler ayrıntılı not edilmeli; yaptırdığı aşılar ve kanser taramaları sorulmalı. Hastaların ilaç torbalarını yanlarında getirmeleri de mutlaka istenmeli. Çalışmada, “Yaşlılarda aksi ispat edilene kadar yeni başlayan şikâyetler ilaç yan etkisi olabilir. İlaca bağlı yan etkiler en büyük problemi oluşturur iken, yan etki için başka bir ilaç eklenmesi de ayrı bir problemdir” ifadeleri de kaydedildi. Ayrıca, Türkiye’deki kamuya bağlı hastanelerin hastalarına sağlayabildiği muayene süresinin çok üstünde olacak şekilde, her hastaya en az 30-40 dakika süre ayrılması gerektiği tespiti de dikkat çekti.

Aile hekimi başına 3-4 tam bağımlı yaşlı

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, geçtiğimiz hafta TBMM Yaşlıların Sorunlarını Araştırma Komisyonu’na verdiği bilgilerde, aile hekimleri aracılığıyla 23 bin yaşlının bağımlılık seviyesinin tespit edileceğini açıklamıştı. Kademeli olarak ilerleyen ve toplamda 45 dakikayı bulan “Çok Yönlü Yaşlı Değerlendirmesi” çerçevesinde yapılacak araştırmada, hasta yükü konusunda ise şu tespitler yapılmıştı:

Aile hekiminin sorumluluğundaki ortalama hasta sayısı 2 bin 700 olar ak hesaplanırsa (son rakamlara göre 3249), hekim başına tam bağımlı 3-4 yaşlı düşüyor.

Araştırmada başarı hedefi yüzde 40, hekim başına düşen nüfus istenen seviyeye inerse oran yüzde 90’a kadar çıkacak.