Geçtiğimiz Şubat ayında, Antarktika’daki bir araştırma istasyonundaki uzmanlar endişe verici bir şey fark ettiler: Dondurucu kıtada bir güve!
Gazete Oksijen’in aktardığına göre, normalde bir güve korkutucu bir canlı değildir. Ancak doğal ortamında güvelerin bulunmadığı Antarktika’da bu böceğin görülmesi, kıtaya ait olmayan bir türün bir şekilde kıtada hayatta kalabildiğini ortaya koydu. Antarktika’da bulunan güvenin, genellikle tahıl güvesi olarak bilinen ve dünya çapında yaygın bir ev zararlısı olan Plodia interpunctella türü olduğu ortaya çıktı.
Geçtiğimiz birkaç yıl içinde, Antarktika çevresindeki birkaç farklı araştırma istasyonunda yavaş yavaş güneye doğru ilerleyen tahıl güveleri görüldü. Şimdiye kadar, böceklerin saha istasyonları üzerinde sınırlı bir etkisi oldu. Bilim insanları, donmuş kıtanın sert ve soğuk ikliminde güvelerin çok uzun süre hayatta kalamayacaklarına inanıyor. Ancak Antarktika’nın kuzeybatı kıyısının hemen açıklarında görülen güveler, türün şimdiye kadar belgelendiği en uzak güney noktası ve özellikle iklim ısınmaya devam ettikçe istilacı türlerin Antarktika’nın kırılgan ekosistemi için oluşturduğu büyüyen tehdidi gözler önüne seriyor.
Benitez, yaptığı açıklamada, “Yerli olmayan her böcek Antarktika biyoçeşitliliği için potansiyel bir tehdit oluşturmaktadır” ifadelerini kullandı.
Eğer kuru gıdaları ağzı açık bir şekilde sakladıysanız, muhtemelen bir tahıl güvesi ile karşılaşmışsınızdır. Küçük kahverengi ve beyaz böcekler yumurtalarını genellikle yulaf ezmesi, pirinç veya un gibi tahılların içine bırakırken, burada larva olarak hayat buluyor ve sonunda kiler ve dolaplarımızda çırpınan yetişkin güvelere dönüşüyor. Bu canlılar soğukta çok uzun süre hayatta kalamasalar da, birçok soğuk iklimde iç mekanlarda yaşayabiliyor ve bu tür Amerika, Avrupa, Afrika, Asya ve Avustralya’ya sorunsuz bir şekilde yayılma şansı buldu.
Bu yaygınlığa rağmen, birkaç yıl öncesine kadar tahıl güveleri Antarktika’ya hiç gelmemişti. Ancak 2017 ve 2021’de güveler ilk kez Güney Shetland Adaları’ndaki Kore ve Brezilya araştırma istasyonlarında görüldü ve bu bireyler Antarktika Yarımadası bölgesinde görülen ilk türler oldu. Geçtiğimiz Şubat ayında Şili’nin Doumer Adası’ndaki Yelcho istasyonunda gerçekleşen gözlem, 2017 ve 2021’deki gözlemlerden tam 240 km güneyde gerçekleşti ve güvelerin yarımadadaki diğer birçok araştırma istasyonundan birinde görülmesi an meselesi.
GÜVE ANALİZ EDİLDİ
Antarktika’daki ilk güvenin ele geçirilmesinin ardından, araştırmacılar böcekleri analiz ederken daha sonra türlerin Plodia interpunctella olduğunu doğrulamak için DNA’larını sıraladı. Benitez’in de aralarında bulunduğu ekip, bu ayın başlarında Ecology and Evolution dergisinde bu gözlemin bir kaydını yayınladı.
Araştırmacılar şimdilik Antarktika’nın tahıl güvelerinin doğada yayılması için çok soğuk olduğuna inanıyor. Ancak yazarlar, güvelerin ortaya çıkmaya devam edebileceğini, istasyonların yiyeceklerine yumurta bırakmaları durumunda potansiyel baş ağrıları yaratabileceğini ve “Antarktika araştırma istasyonları için yiyecek tedariki ve depolamanın doğasında bulunan lojistik zorluklara” katkıda bulunabileceğini belirtiyor.
Buna ek olarak, güveler beraberinde başka istenmeyen canlıları da getirebilir. Popular Science’ta yayınlanan yeni makale, tahıl güvelerinin, yumurtalarını güve larvalarına bırakan parazitoid bir yaban arısı olan Habrobracon hebetor için konakçı bir tür olabileceğini belirtiyor. Yazarlar, bu yaban arısının bir şekilde tarla istasyonlarından çıkıp küçük bir tatarcık olan ve kıtaya özgü tek böcek olan Belgica antarctica’yı parazitlemesi durumunda sonuçların felaket olabileceğini yazıyor.
Tahıl güvelerinin de ötesinde, istilacı türler Antarktika’da çalışan bilim insanları için giderek artan bir endişe kaynağı. Sert iklime ve zorlu kışlara rağmen, sinek gibi canlılar da son yıllarda muhtemelen insanlar tarafından Antarktika’nın güneyinee taşındı. Bu girişlerin çoğu, Antarktika’nın geri kalanından daha sıcak olan Antarktika altı adalar ve Yarımada bölgesi ile sınırlı kaldı. İklim değişikliğiyle birlikte bu bölgeler daha da ısınırsa, bu da bu habitatları yeni gelenler için çok daha yaşanabilir hale getirebilir.
TAHRİBAT BÜYÜK OLABİLİR
Antarktika’nın karasal ekosistemlerinde yerli olmayan küçük bir hayvan bile tahribata yol açabilir. Penguenler, balıklar, kriller ve balinalar gibi her türlü yaban hayatıyla dolu olan kıtanın çevresindeki deniz ekosisteminin aksine, Antarktika’daki karasal yaşam seyrek ve özelleşmiş durumda. Belgica antarctica’ya ek olarak, karasal ekosistem, yay kuyruk böcekleri, az sayıda mikroorganizma ve liken gibi alçak zemin örtüsü gibi sadece bir avuç küçük canlıdan oluşuyor.
Böylesine eşsiz bir ekolojik toplulukta -özellikle de binlerce yıllık izolasyonun şekillendirdiği bir toplulukta- tahıl güveleri gibi yeni gelen türler büyük bir etki yaratabilir. Ancak yerli olmayan türler de sorun yaratmadan önce yakalanabilir. Benitez, kargonun karantinaya alınması ve denetlenmesi gibi “biyogüvenlik” önlemlerinin gerekli olduğunu ve tahıl güveleri gibi kaçak yolcuları kıtaya ulaşmadan yakalayabileceğini söyledi.
