İSTANBUL – Erzincan İliç’te Kanadalı Anagold şirketinin işlettiği Çöpler Altın Madeni’nin atık sahasında çökme meydana geldi. Maden işçilerinin göçük altında kaldığı çökmeden sonra bölgede başlatılan arama-kurtarma çalışmaları devam ediyor. Madene yaklaşık 350 metre mesafede bulunan Fırat Nehri ise siyanür ve sülfirik asit yüklü atıklarla kirlenme risk altında. Çöpler Altın Madeni’ne karşı 2010 yılından bu yana mücadele eden köylüler, çevreciler ve meslek örgütleri, bölgedeki madencilik faaliyetini durduramadı. Üstelik Çöpler Altın Madeni’nde bugün yaşananlar ilk de değil. Madende 2022 yılında da benzer bir çökme yaşandı. Siyanürlü toprağın Fırat Nehri’ne karıştığı iddialarıyla ilgili savcılık soruşturmasından bir sonuç çıkmadı.
MADEN YETKİLİLERİ KAYMA OLMAYACAĞINI İDDİA ETMİŞ
Çöpler Altın Madeni’nde yaşanan çökme sonucunda sülfirik asit ve siyanürlü atık Fırat Nehri’ne doğru ilerliyor. Atığın durdurulması için çalışmaların devam ettiği bölgeyle ilgili uzmanlar açtıkları davalarda uyarılarda bulunmuştu. Çöpler Altın Madeni’nin faaliyetlerinin durdurulması için davacı kurumlardan biri olan TMMOB adına avukat Ekin Öztürk, 2021 yılında Erzincan İdare Mahkemesi’ne bölgedeki riskleri içeren bir dilekçe sundu. Madenin kapasite genişletmesiyle ilgili açılan dava kapsamında bölgede bilirkişi keşfi yapıldı. Mahkemeye verilen dilekçede, keşif sırasında maden yetkililerinin alanda kayma olmayacağı iddiası hatırlatılarak şu ifadelere yer verildi: “Yakın zamanda yaşanan deneyimlere bakıldığında bazı tesislerin yıkım, kayma ve akma gibi sorunlarla karşılaşabildiği görülmektedir.”
‘ATIK SAHASI ÇÖKEBİLİR UYARISINDA BULUNULMUŞ’
Yine 27 Kasım 2023 tarihinde Erzincan İdare Mahkemesi’ne TMMOB avukatları Ekin Öztürk ve Ferhat Çelepkolu bir dilekçe daha sundu. Maden faaliyetlerinin durdurulmasını ve çevreye verilen zararın kapsamlı bir değerlendirmeye muhtaç olması gerektiğini belirten TMMOB vekilleri, dilekçede bölgeyle ilgili şu risklere dikkat çekti: “Yığın liçi yönünden hem geçmişte hem de hala devam eden yükleme yapılan alanın boyutlarının tespiti, zemin yönünden ise gelecekte oluşabilecek kayma ve akıntıların tespiti de uyuşmazlığın aydınlatılabilmesi ve iddialarımızın karşılanabilmesi bakımından zorunludur. Geçtiğimiz yıl yaşanan deneyimlere bakıldığında bazı tesislerin yıkım, kayma ve akma gibi sorunlarla karşılaşabildiği görülmektedir.”
UYARILARA RAĞMEN MADENCİLİK FAALİYETİ DEVAM ETTİ
Avukat Ekin Öztürk, “Biz liç sahasının kayabileceğini keşiflerde de söyledik. Dilekçelerde de mahkemelere söyledik. Böyle bir facianın olacağı belliydi” dedi. Ancak bütün taleplere rağmen, Çöpler Altın Madeni çalışmalarını sürdürmeye devam etti.
2022’DEKİ SİYANÜR SIZINTISINA TAKİPSİZLİK VERİLDİ
2020 yılında toplu kuş ölümleri, ağaçların ve çeşitli bitkilerin kurumasıyla gündeme gelen Çöpler Altın Madeni’nde Haziran 2022’de de siyanürlü atık sahasında, kimyasal taşıyan borular patlamıştı. Siyanürlü boruların patlamasından sonra bölgede günlerce çalışma yapılmıştı. Aralarında çevreciler, meslek örgütleri temsilcileri ve köylülerden oluşan bir grup, İliç Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu. Ancak savcılık, olayla ilgili takipsizlik kararı vermişti.
FIRAT NEHRİ’NE AKIŞI ENGELLEMEYE ÇALIŞIYORLAR
Bugün yaşanan ‘facianın’ ardından siyanürlü toprağın sadece İliç’e değil çevre illere de zarar vereceği belirtiliyor. Halen göçük altında işçilerin olduğu olay yerinde çalışmalar devam ediyor.
Madene daha önce dava açan köylülerden olan Sedat Cezayirlioğlu, bölgeye ulaşmaya çalıştığını belirterek, “Milyarlarca ton siyanürlü atık patladı. Madenin 350 metre altında Fırat Nehri var. Onu engellemeye çalışıyorlar” dedi.
‘ŞİRKET İŞÇİ SAYIMI GERÇEKLEŞTİRİYOR’
Başka bir köylü Eşref Demir ise şirketin sahada sayım yaptığını, işçileri bırakmadığını kaydetti. Demir şöyle konuştu:
“Büyük bir facia oldu. Maden komple yerle bir oldu. 8 yıldır bunlarla mahkemeliğim. Yedi ÇED raporuna da dava açtım. En son Anayasa Mahkemesi bizi haklı buldu. Çöpler’in ikinci atık tesisi Danıştay’dan dönmüştü. 8 yıldan beri bunu iddia ediyorduk. Bu dağ yıkılacak, Fırat’a karışacak. Bu iddiamızın haklı çıkması kadar kötü bir şey yok. Saha çok geniş, müdahale edemiyorlar. Çok sayıda insanın göçük altında olduğu söyleniyor.”
‘FACİA GELİYOR DEDİK… FACİA GELDİ…’
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nden felakete ilişkin bugün yapılan açıklamada ise “İliç Çöpler Altın Madeni işletmesi kapatılmalıdır ve rehabilite çalışmalarına başlanmalıdır dedik. Facia geliyor dedik… Facia geldi…” denildi. Açıklama şöyle:
“Erzincan İliç Çöpler Altın Madeninde yaşanan facia, göz göre geliyorum diyen bir faciadır. 6 Aralık 2023 tarihinde İliç’de açtığımız iki ayrı davanın bilirkişi keşfindeydik. 2. Kapasite artırımı için Bakanlığın verdiği ÇED olumlu kararı ve Açık ocak işletme genişletmesi için verilen ÇED gerekli değildir kararına karşı açtığımız davalardı. ‘İliç Çöpler Altın Madeni işletmesi kapatılmalıdır’ ve ‘rehabilite çalışmalarına başlanmalıdır’ dedik. Facia geliyor dedik… Facia geldi… Öncelikle işçilerimizin sağ salim kurtarılmasını diliyoruz, geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Teknik ekibimiz ile bölgeye gitmek üzere hazırlık yapıyoruz.”
